قرارداد طراحی سایت باید چه شرایطی داشته باشد؟

چگونه باید قرارداد طراحی وب سایت بنویسیم و باید شامل چه مواردی باشد؟ اولین روز بازگشت به محل کار بعد از عید، ایمیلی از یک مشتری دریافت کردیم. پروژه او تقریباً تمام شده بود و ما منتظر تایید نهایی برای راه اندازی وب‌سایت بودیم، اما چند ماه بود که از او خبری نشده بود.

نامه را باز کردیم و متوجه شدیم که او ما را به نقض قرارداد متهم کرده و خواستار بازپرداخت کامل مبلغ پروژه شده است. دفتر ما سعی کرد با او تماس تلفنی بگیرد، اما او حاضر به صحبت با ما نشد.

سه هفته بعد، پروژه را به پایان رساندیم، دستمزد کامل را دریافت کردیم و او از ما عذرخواهی کرد. او حتی برای مواردی که به پروژه اضافه شده بود، هزینه پرداخت کرد.

اگر قرارداد طراحی وب‌ سایت ما درست نوشته نشده بود این امکان وجود نداشت.

مقدمه

صاحبان آژانس‌ها و شرکت‌های طراحی و توسعه وب‌سایت و سئو همواره با استفاده از یک وکیل باید همه مطالب حقوقی را برای مشتریان مدیریت کنند.

ما در این پست شما را با تعدادی از عناصر و بندهای ضروری آشنا می‌کنیم که عدم توافق در آنها پروژه‌های طراحی وب را از مسیر خارج می‌کنند. مهم نیست که شما یک فریلنسر هستید یا یک شرکت کوچک که با وردپرس یا هر پلتفرم دیگری طراحی می‌کنید. شما باید در مورد رایج‌ترین دام‌هایی که با آن‌ها مواجه می‌شوید اطلاعات کسب کنید و بدانید چگونه داشتن بندهای خاص در قرارداد طراحی سایت می‌تواند هم از خودتان و هم در وقت و هزینه شما صرفه‌جویی کند.

نکته مهم – این مقاله مشاوره حقوقی نیست و هدف از این پست صرفاً بررسی سناریوهای رایجی است که در پروژه های توسعه و طراحی سایت رخ می‌دهد.

شما باید در مورد این سناریوها (و موارد بیشتر) با یک وکیل با تجربه مشورت کنید تا از اتلاف وقت و هزینه برای کسب و کار خود جلوگیری کنید.

قرارداد طراحی وب سایت چیست؟

قرارداد طراحی وب سایت یک سند قانونی است که جزئیات توافقنامه بین طراح وب سایت و مشتری خود را شرح می‌دهد. روابط تجاری بین دو طرف را تعریف می کند و محدوده پروژه، قیمت گذاری، محصولات نهایی، جدول زمانی و سایر موارد از قبل توافق شده مرتبط با پروژه را به تفصیل شرح می‌دهد.

علاوه بر این، قرارداد باید به طور خلاصه بیان کند که در صورت بروز مشکلات یا اختلاف نظرهایی که ممکن است بین طراح و مشتری آنها ایجاد شود، چه اتفاقی می‌افتد.

7 مورد که در قرارداد طراحی سایت باید گنجانده شود؟

بعنوان یک شرکت طراحی سایت که چندین پروژه‌ی مختلف طراحی و توسعه وب سایت را اجرا کرده‌ایم، برای شما 7 مورد از الزامات مهم قرارداد را آماده کرده‌ و در ادامه شرح خواهیم داد تا کمکی برای شما در بستن قراردادهای آتی باشد:

1- شرح قرارداد (جزئیات فنی) به وضوح تعریف شده باشد

آنچه در محدوده قرارداد است را کامل تعریف و به قرارداد اضافه کنید. محدوده قرارداد نقطه شروع شماست. شما باید تمام کارهایی را که قرار است برای مشتری انجام دهید فهرست کنید.

اگر شروع به انجام خدمات یا اضافه کردن ویژگی‌هایی کردید که در شرح قرارداد وجود ندارد، انتظاراتی را ایجاد خواهید کرد که منجر به گسترش دامنه و مشتری ناراضی می‌شود.

با ایجاد تصویر درست و واضحِ همه چیزهایی که قرار است انجام دهید، دیگر هیچ درخواست غافلگیرکننده‌ای پیش نمی‌آید، و شما می‌توانید مؤدبانه به مشتری بگویید: می‌توانید این کار را انجام دهید، اما این امر خارج از قرارداد بوده و هزینه بیشتری نیز خواهد داشت.

اگر شرح قرارداد شما طوری باشد که کارهای خارج از آن را هم شامل شود، در را برای کارهای مازاد باز نگه داشته‌اید.

مطمئن شوید که محصول تحویلی را که قرار است ارائه دهید، کامل شرح داده‌اید. مثلاً اگر قرار است آزمایش مرورگر یا سرویس‌های دیگری که معمولاً ذکر نمی‌شوند، انجام شود حتماً آن را ذکر کنید.

همچنین، شرایط پرداخت، و برنامه پرداخت (هر سپرده‌ای که می‌خواهید از قبل پرداخت شود) را برای خدمات توسعه وب سایت لحاظ کنید.

سعی کنید مناطق بالقوه افزایش دامنه‌ی شرح قرارداد را پیش بینی کنید و به صراحت آنها را به عنوان “خارج از محدوده” فهرست کنید. اکثر توسعه دهندگان در مورد گنجاندن آنچه در محدوده است بسیار خوب هستند، اما تعداد کمی از آنها به صراحت موارد خارج از محدوده را بیان می‌کنند.

انجام موارد خارج از محدوده قرارداد یک اشتباه بزرگ است.

متأسفانه، تجربه تنها راه برای یادگیری مواردی است که باید صریحاً به عنوان خارج از محدوده قرارداد ذکر شوند، اما در اینجا چند مورد وجود دارد که ما مرتباً به عنوان خارج از محدوده قرارداد ذکر می‌کنیم:

• فهرست بیش از X-تعداد محصولات برای وب‌سایت فروشگاهی
• تحقیق کلمات کلیدی و نوشتن تگ های عنوان و توضیحات متا (مگر اینکه مشتری هزینه آن را پرداخت کند)
• تصحیح نسخه‌ای که مشتری ارائه می‌کند (مخصوصاً زمانی که طراحی مجدد یک وب‌سایت موجود است که از کپی مجدد استفاده می‌کند)
• پس از تایید طرح اولیه و شروع ساخت، طراحی تغییر می‌کند

سازماندهی محتوا مانند عکس و کپی. اگر با وب سایتی سر و کار دارید که صدها صفحه دارد (در سایت های فروشگاهی رایج است) این مسئولیت مشتری است که همه آن‌ها را به خوبی دسته‌بندی کند.

مقرراتی را وارد کنید که نحوه رسیدگی به درخواست‌های خارج از محدوده را مشخص می‌کند. بسیار مهم است که یک بند وجود داشته باشد که نحوه برخورد با گسترش دامنه قرارداد را مشخص کند.

مشتری شما یک طراح سایت نیست. پس لزوماً نمی‌داند که بازگشت به عقب و انجام مجدد کاری که قبلاً شروع کرده‌اید چقدر می‌تواند مهم باشد، که اغلب زمانی که تغییراتی در محدوده پروژه ایجاد می‌شود، صدق می‌کند.

وقتی مشتری درک روشنی از هزینه‌های اضافی درخواست جدید داشته باشد، بعید است که درخواست دهد و یا از هزینه درخواست خود ناراضی شود.

این درک واضح باید با یک بند در قرارداد تشریح شود و توضیح دهد چگونه قصد دارید با گسترش تقاضا کار کنید.

2- فرآیند بررسی و تایید را ساده کنید (تاخیر در تعهدات)

همه ما با این موضوع سر و کار داشته‌ایم که یک طرح اولیه می‌فرستیم و به مدت شش ماه از مشتری خبری نمی‌شود.

این معمولاً تقصیر مشتری نیست. آن‌ها مسئولیت‌های دیگری هم دارند که باید به آن‌ها توجه کنند، و وب‌سایت معمولاً نادیده گرفته می‌شود.

اما یک تأییدیه نباید شش ماه طول بکشد. زمان بازبینی و تأیید را در قرارداد تنظیم و مشخص کنید. عبارتی را درج کنید که تعداد روزهای مشخصی را به مشتری می‌دهد تا طرح ها را بررسی و به شما پاسخ دهد.

ما در قرارداد بیان می‌کنیم که طرح پس از x تعداد روز «تأیید شده» در نظر گرفته می‌شود. ممکن است فکر کنید که در این مورد مقاومت خواهید شد، اما اینطور نیست.

مشتریان می‌خواهند که پروژه‌هایشان به موقع انجام شود، درست مثل شما. با گنجاندن این ماده در توافقنامه خود، این پیام را ارسال می‌کنید که قصد دارید همه چیز را به طور دقیق انجام دهید.

زمان تایید مشتریان را هم به حرکت در می‌آورد

با ایجاد زمان تایید در قرارداد، به مشتری دلیل خوبی برای ارتباط بیشتر می‌دهید. قرارداد ما معمولاً به مشتری 7 تا 14 روز کاری فرصت می‌دهد تا مدل‌های طراحی را تأیید کند – پس از انقضای آن زمان، طرح تأیید شده در نظر گرفته می‌شود.

ما از این بند برای ضربه زدن به مشتریان‌مان استفاده نمی‌کنیم. در واقع، تا الان هرگز مجبور به اجرای آن نبودیم! از آنجایی که از همان ابتدا درک روشنی بوجود می‌آید، آنها باید در عرض دو هفته با ما تماس می‌گیرند.

رسیدگی به مشتریانی که همیشه برای ارائه محتوا تاخیر دارند

توافق استاندارد به این موضوع نمی پردازد، اما باید دقت داشته باشید. در قراردادهای طراحی و توسعه وب پیش آمده که هزینه‌ای را برای “شروع مجدد” پروژه ای که ساکن شده است شامل شود. باز هم، هدف این نیست که پول بیشتر از مشتری گرفته شود. هدف این است که او را وادار کنید تا آنچه را که برای انجام کار خود نیاز دارید به شما بدهد.

اگر مشتری شما بداند، چنانچه چهار ماه طول بکشد تا اطلاعاتی را برای شما ارسال کند، هزینه بیشتری باید پرداخت کند، فوراً آن اطلاعات را به شما خواهد رساند.

یک مشتری حق چند بار تجدید نظر را دارد؟ (آزمایش سایت طراحی شده)

دلیل واقعی برای ایجاد محدودیت در بازنگری ها این نیست که مشتریان مدل‌هایی را که از آنها ناراضی هستند تأیید کنند، بلکه سازماندهی مشتری است.

بدون محدودیت در دورهای تجدید نظر، شما عملاً دردسر خود را تضمین می‌کنید. هنگامی که مشتری بداند که در حال استفاده از فرصت تجدید نظر خود است، طرح را به طور کامل بررسی می‌کند و لیست کاملی از درخواست ها را برای شما ارسال می‌کند که می‌توان در یک جلسه آن را بررسی کرد. همچنین می‌توانید جمله‌ای را اضافه کنید که تمام بازبینی‌ها باید در یک ایمیل، به طور همزمان، و نه تکه‌تکه در چندین ایمیل ارائه شوند.

3- در صورت قطع همکاری از خود محافظت کنید (شرایط قطع همکاری)

مشتری شما ممکن است به دلایلی بخواهد یک پروژه را پیش از موعد پایان دهد یا لغو کند. در اینجا فهرستی از چند دلیل وجود دارد که ما در سال گذشته پروژه‌ها را خاتمه داده ایم:

• صاحب کسب و کار فوت کرد
• این وب سایت برای پروژه‌ای بود که مدیر اجرایی آن اخراج شد
• کسب و کار به سادگی از بین رفت
• مشتری این تصور را داشت که وقتی همه چیز تکمیل شده ، ما هنوز به او باید فرصت تجدید نظر بدهیم.

در هر یک از این موارد، مبلغ قرارداد به ما پرداخت شد. این فقط به دلیل بندهایی در قراردادهای پروژه ما است که به فسخ قرارداد می‌پردازد.

برای ساعات کار جبران هزینه شود

هنگامی که مشتریان مایل به فسخ قرارداد ما هستند، موافقت می‌کنند که ساعاتی را که برای آن صرف کرده‌ایم برای ما جبران کنند. شما باید یک بند مشابه در قرارداد خود داشته باشید و باید ساعت‌های صرف شده را ذکر کنید، حتی اگر فقط به منظور مدیریت عملیات باشد.

اگر مشتری تصمیم به لغو پروژه بگیرد، چنین بندی می‌تواند از هدر دادن پول و اتلاف وقت شما جلوگیری کند. این مورد به اندازه کافی اتفاق می‌افتد، اما این بندها به طرز عجیبی در بسیاری از قراردادهای طراحی سایت و توسعه وب وجود ندارند.

ما از Google Sheets برای ردیابی زمان استفاده می‌کنیم. خوبی آن این است که کل تیم می‌توانند از آن استفاده کنند و می‌توانید آن را طوری تنظیم کنید که توسط مشتری نیز قابل مشاهده باشد، و دارای مهر زمانی است، بنابراین کمی قابل اعتمادتر از آن است که ادعا کنید X مقدار ساعت کار کرده‌اید.

اسکرین شات ساعت پیگیری

نحوه رسیدگی به نقض قرارداد را مشخص کنید.

اگر یکی از طرفین، طرف دیگر را به نقض قرارداد متهم کند، باید بندی وجود داشته باشد که به طرف متهم اجازه دهد ظرف 30 روز به نقض آن رسیدگی کند.

این چیزی بود که پروژه ما را که در ابتدای این مقاله ذکر کردم نجات داد.

ما فوراً به نامه مشتریان خود با نامه‌ای تأیید شده پاسخ دادیم که به این بند اشاره کرد و دو گزینه به مشتری ارائه داد:

• پایان پروژه و پرداخت هزینه ساعات کار (مطابق با قرارداد)
• یا اجازه دهید تا هر اصلاحاتی را که او می‌خواست و داشت انجام دهیم.

او دومی را انتخاب کرد (و بعداً متوجه شد که چقدر غیرمنطقی عمل کرده است).

4- از خود در برابر نقض حق نسخه برداری (کپی رایت) محافظت کنید (مالکیت معنوی)

چند سال پیش، یک مشتری اصرار داشت که از تصاویر دارای حق کپی رایت در وب سایت خود استفاده کند. او اجازه استفاده از هیچ یک از آنها را نداشت، چون به منزله نقض حق کپی رایت است. برای ما کاملاً واضح بود که استفاده از این تصاویر می‌تواند به طور بالقوه باعث شکایت از او شود، اما او اصرار داشت و ما از آنها استفاده کردیم.

خوشبختانه هیچ وقت از او شکایت نشد، اما اگر هم می‌شد، ما مسئولیتی نداشتیم.

در بیشتر موارد، لازم نیست نگران چنین نقض آشکار حق چاپ باشید. نوع تخلفی که بیشتر با آن مواجه می‌شوید به شکل عکس‌هایی است که مشتری از جستجوی تصویر گوگل گرفته و برای رفتن به وب سایت جدید خود قرار داده است. ممکن است از نظر محتوای متنی نیز با همین تخلف مواجه شوید.

اگر در برابر چنین نقض حق نسخه‌برداری غرامتی دریافت نکنید، ممکن است در برخی از حوزه‌های قضایی مسئول شناخته شوید. شما باید نوعی بند داشته باشید که در صورتی که مشتری شما دارایی‌های نقض کننده حق چاپ را در اختیار شما قرار داد از شما محافظت کند.

علاوه بر این، یک بند حقوق مالکیت معنوی را لحاظ کنید که از کار شخصی شما و هر چیزی که به مشتری نمی‌دهید محافظت کند.

5- خدمات پشتیبانی

در صورتیکه شما خدمات پشتیبانی را چه به صورت رایگان و چه بصورت هزینه دار تقبل خواهید کرد، حتماً مفاد و بخش‌هایی که شامل پشتیبانی می‌شوند را ذکر کنید تا دچار باطراحی مجدد سایت یا تولید محتوا و خدمات مازاد دیگر نشوید.

تعریف پشتیبانی و نگهداری سایت

متخصص‌های این حوزه بر سر پشتیبانی سایت و نگهداری وبسایت توافق دقیقی ندارند. مثلاً یه گروه بر این عقیده‌اند که پشتیبانی سرعت وبسایت هم جزو این خدمات نگهداری سایت محسوب می‌شود. از طرف دیگر، گروه دیگه‌ای،قبول ندارند.

وقتی متخصص‌های پشتیبانی سایت هر کدام چیزی می‌گویند، کسی از مشتری انتظار یک تعریف واحد از پشتیبانی وبسایت را ندارد. مشتری ها وقتی یه قرارداد نگهداری میبندند، انتظار دارند هر کاری که به سایت مربوط است، حتی سئو و بهینه سازی موتور جستجو رو هم شامل شود.

6- مطمئن شوید که توافقنامه یک حوزه قضایی نزدیک برای رسیدگی به دعاوی شما تعیین می‌کند

برای یک وکیل یا هرکسی که تا به حال کلاس حقوق تجارت را گذرانده باشد، این کار بدیهی است. اما برای طراحان وب غیرمعمول نیست که قراردادهای طراحی وب خود را بنویسند و این موضوع را نادیده بگیرند. اگر این کار را انجام ندهید و مشتری از شما شکایت کند، می‌تواند منجر به دنیایی از دردسر و هزینه شود.

فرض کنید، برای مثال، شما در تهران هستید، و در حال ساخت یک وب سایت برای یک شرکت در غرب کشور هستید. اگر قانون و حوزه رسیدگی در قرارداد را ذکر نکنید، ممکن است در نهایت مجبور شوید به هر شعبه‌ی دادگاه در سراسر کشور بروید، حتی اگر شکایت کاملاً بی ارزش باشد.

در بخش قانون قابل اجرا توافقنامه خود، بیان کنید که قوانین کشور یا کدام حوزه بر توافقنامه حاکم است.

همچنین می‌توانید نحوه رسیدگی به تعارض را مشخص کنید. به عنوان مثال، ممکن است جایگزینی برای دعوی قضایی مشخص کنید، مانند اینکه یک داور شخص ثالث مشخص و هزینه داوری الزام آور توسط طرفین تقسیم شود. داوری الزام آور نسبت به دعوی قضایی بسیار کم هزینه و زمان بر است اما رابطه شما با مشتری را حفظ می‌کند و پروژه را قابل تدوام نگه می‌دارد.

7- قرارداد خود را طوری قالب بندی کنید که مشتریان شما را نترساند

زمانی که برای اولین بار قرارداد طراحی وب خود را تنظیم کردیم، 9 صفحه بود.

در لحظه نشستن پشت میز برای امضای آن و شروع، آنها طوری به آن نگاه می‌کردند که گویی ما به آنها قرارداد فروش شرکت را داده‌ایم.

معمولاً مدت و قالب قرارداد درست در زمان انعقاد، مشکلات زیادی ایجاد می‌کند.

اما امروز، قرارداد ما بیش از دو برگ نیست. و به ندرت وقتی زمان به بستن یک قرارداد و شروع یک پروژه جدید می‌شود، عدم موافقت داشته باشیم.

نمونه قرار داد طراحی سایت