دولت الکترونیک و فن بازار ها

دولت الکترونیک

دولت الکترونیکی یکی از پدیده‌های مهم حاصل از بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات است که پیاده سازی آن تحولی عمیق در نحوه زندگی، اداره و رهبری کشورها داشته است و درواقع شامل تبادلات الکترونیکی اعم از مبادله اطلاعات و تراکنش‌ها مابین دولت، بخش عمومی و کارمندان دولت است. هدف از دولت الکترونیک بهبود کارایی دولت، مدیریت اطلاعات ارائه شده به شهروندان، ارائه خدمات بهتر به شهروندان و در نهایت دادن اختیار بیشتر به مردم از طریق در دسترس قراردادن اطلاعات و مشارکت آنها در تصمیم گیری های عمومی است. امری که اگر به طور کامل محقق شود می‌تواند در تحقق دموکراسی در کشورها نیز تاثیرگذار باشد.

صرف اینکه سیستم‌های ارائه خدمت شبانه روزی شده و با کمترین هزینه‌ها در دسترس شهروندان قرار بگیرد باعث کاهش اصطکاک‌های به وجود آمده بین شهروندان و کارمندان معمولا کم حوصله دولتی می‌شود که در کوتاه مدت موجب افزایش سطح رضایتمندی و رفاه شهروندان و در بلندمدت به بهبود رابطه بین دولت، شهروندان و کسب وکارها منجر خواهد شد. بهبود کسب‌وکارها از این جهت محقق می‌شود که صاحبان فعالیت‌های اقتصادی دیگر نیازی به پیمودن مسیرهای پر پیچ‌وخم اداری برای گرفتن مجوزهای لازم برای کار خود را ندارند.

امکان معرفی و خرید و فروش در بازار نوآوری

منظور از خرید و فروش در بازار نوآوری  یعنی محلی برای مبادلات تکنولوژی است. همان‌طور که بازار مسکن محل مبادله مسکن است و بنگاه‌های معاملات مسکن واسطه‌های اطلاعاتی و حقوقی معامله مسکن هستند، در بازار فناوری نیز فن‌بازارها نقش واسطه‌ای برای رساندن اطلاعات تکنولوژی به «عرضه‌کنندگان»، «متقاضیان»، «کارآفرینان» و «سرمایه‌گذاران» را دارد. درضمن به ارائه مشاوره در خصوص مراحل انتقال تکنولوژی می‌پردازد.

  ظرایف موجود در انتقال تکنولوژی لزوم ایجاد اطلاع‌رسانی صحیح، مشاوره و استانداردسازی مبادلات را بوجود آورد، که این نقش توسط فن‌بازارها ایفا می‌شود. در اصل فن‌بازار در نقش یک واسطهٔ حرفه‌ای در سطوح مختلف در کنار عرضه‌کنندگان (دانشگاه‌ها، پژوهش‌گاه‌ها و واحدهای تحقیق و توسعهٔ صنایع) و متقاضیان تکنولوژی (صنایع بزرگ، بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط، سرمایه‌گذاران و حتی دانشگاه‌ها) خواهد بود. با این تعریف می‌توان گفت فن‌بازار در اصل یک بنگاه تخصصی معاملات تکنولوژی است.

 در این بازار، فروشندگان تکنولوژی فرصت می‌یابند تا ایده‌ها و تکنولوژی‌های خود را به معرض نمایش گذاشته و برای آن‌ها اقدام به بازاریابی نمایند. از طرفی این امکان نیز وجود دارد که متقاضیان تکنولوژی نیز تقاضاهای خود را مطرح نموده و به این صورت قدرت انتخاب بالاتری در بین گزینه‌ها داشته باشد.

فن بازار ها به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:

1. فن بازار اطلاعات: در فن‌بازار اطلاعات، تنها اطلاعات تکنولوژی به مخاطبان عرضه می‌شود. در واقع همان‌طور که وقتی به یک بنگاه معاملات مسکن مراجعه می‌کنید، اطلاعات کاملی در مورد مسکن قابل خرید یا فروش با تمام ویژگی‌هایش می‌بابید، در فن‌بازار اطلاعات هم می‌توانید از تکنولوژی‌های قابل خرید و فروش مطلع شوید.
2. فن بازار مشاوره: این گونه فن‌بازارها به طرفین معامله انتقال تکنولوژی مشاوره‌های فنی، حقوقی و بازار می‌دهند تا به بهترین شکل منافع طرفین تأمین شود.
3. فن بازار ترکیبی: که هر دو وظیفه بالا را هم‌زمان انجام می‌دهد.

دولت الکترونیک یکی از آن مقوله‌هایی است که علاوه بر کاهش هزینه‌های جاری و پرسنلی جوامع به تغییر شکل و ساختار حاکمیت و دولت نیز می‌انجامد. امری که در صورت تحقق می‌تواند پیامدهایی از دموکراتیک‌تر شدن جوامع تا بیکاری گسترده را به دنبال داشته باشد.

افزایش مشارکت و همکاری بخش خصوصی و دولتی، تسهیل تبادلات مالی، بستر مناسب تجارت الکترونیکی، کاهش هزینه‌های بخش خصوصی نیز اهداف کسب و کار از دولت الکترونیکی است. توجه به این موضوعات و ارتباطات آنها، نشان دهنده وجود یک سیستم بهم پیوسته از عوامل خرد و کلان اقتصادی اجتماعی است که برهمین اساس نیز دربرگیرنده آثار اقتصادی و اجتماعی است. از جمله تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم اقتصادی این خدمت می‌توان به رشد اقتصادی، صرفه جویی و کاهش هزینه ارائه خدمات، افزایش درآمد مالیاتی توسعه کسب و کار و افزایش اشتغال در بخش خصوصی اشاره کرد.

حال با استفاده از تعاریف فوق می توان مزایا و محدودیت های دولت الکترونیک برای فن بازار ها را بشرح ذیل نام برد:

الف- مزایا:

1. توسعه ارزش های اجتماعی می‌تواند به افزایش شفافیت و کاهش فساد اداری در ارائه مجوزها بیانجامد
2. افزایش دسترسی به اطلاعات بصورت برابر برای تمام شرکت ها
3. کاهش هزینه و صرفه جویی در معاملات
4. کمک به ایجاد ارزش افزوده بیشتر با کاهش هزینه های تراکنش
5. ارائه خدمات دولت الکترونیک موجب افزایش جذابیت کشور از نظر جذب سرمایه خصوصی و خارجی و در نتیجه افزایش رقابت، اشتغالزایی و در نهایت بهره وری و رشد اقتصادی
6. رونق خرید و فروش فناوری با اجرای طرح حمایت از توسعه بازار دانش‌بنیان
7. لیزینگ محصولات دانش بنیان
8. ایجاد یک شبکه وسیع مویرگی از فن بازار ها
9. تسهیل روند خرید و فروش و مبادلات محصولات دانش بنیان
10. ایجاد بورس الکترونیکی برای ورود فن بازار ها

ب- محدودیت ها:

1. فن بازارها در دولت الکترونیک تاکنون بعنوان بازار فناوری فعالیت نکرده و عملکرد خود را محدود به اطلاع رسانی نموده اند.
2. عدم وجود قوانین و پیاده سازی بطور کامل برای استفاده و فعالیت در بستر دولت الکترونیک (سیستم نیمه الکترونیک مالیاتی)
3.      محدودیت فکری و فرهنگی

به قلم افشین ریاحی کارشناس ارشد کسب و کار الکترونیک از دانشگاه علم وصنعت ایران